Dün genç hekimlere öğütlerin ilk yazısını sosyal medyada paylaştım. Eski asistanlarım, öğrencilerim, benimle ilgili bazılarını hatırladığım, bazılarını hatırlamadığım bir çok anekdotla cevap verdiler. Onların bu anıları beni, bütün bu yıllar boyunca boşa konuşmadığım ve öğütlerimin hala dinlenebilir olduğu konusunda yüreklendirdi.

 

Yapabileceğiniz en ayrıntılı muayeneyi yapın ve bulgularınızı açık bir zihinle yorumlayın.

 

Biliyorum çoğunlukla vakit çok dar, ama gene de bu dar zamanda yapabileceğiniz en ayrıntılı muayeneyi yapın. İnanın hiçbir olası tetkik yapacağınız muayenenin yerini tutamaz. Bu konuda hemen her hekimin unutulmaz birkaç macerası olmuştur. Benim de bir sürü oldu tabii, ama burada sadece birini paylaşacağım.

Bundan birkaç yıl önce muayenehaneme 8 yaşında bir kız çocuğu getirmişlerdi. Aile, Hollanda ya da Almanya’da yaşıyordu. Yaz ayında memlekete gelmişler, çocuk ishal mi olmuştu, ateşlenmiş miydi tam hatırlamıyorum,  ama  muayene ederken kalp seslerinin sağ taraftan daha net alındığını fark ettim. Bundan sonra karın içi organlarının da ters durduğunu anlamak kolay oldu elbette. Babayı pek de korkutmadan sormaya çalıştım, bu konuda hiçbir fikri yoktu. Radyolojiye gönderdiğimde Dr Özgür Sayıl tahmin ettiğim gibi hastaya ‘’situs inversus totalis’’ tanısı koydu. Yani çocuğun normalde bedenin sağ tarafında olması gereken organları solda, solda olması gereken organları ise sağ tarafta idi. Bu bilgi korktuğum gibi  babayı şaşırtmadı, aksine çok hoşuna gitti, çünkü meğer kendi kız kardeşinde de aynı durum varmış.  Eh situs inversus totalisin, bir organ anomalisi olmadıkça (ki yoktu) hastaya da bir zararı yok. Öyleyse neden mi paylaşıyorum?

Bu çocuğu 8 seneden beri,  bir çok doktor muayene etmiş, daha önce kimse bu durumun farkına varmamış da ondan. Ben babaya ‘’peki bu çocuğu hiç mi dinlemediler’’ diye sorunca ‘’yoo her gittiğimizde dinlediler, kimse bize kalbin sağda olduğunu söylemedi’’ demişti.

Gerçekten hastanın sol tarafından da kalp sesleri alınıyordu. Küçük çocukların göğü kafesleri incecik olduğundan bazen her iki göğüs kafesinden de kalp sesi almak mümkün olur, ancak elbette ki sağ taraftan duyulan sesler çok daha derinden gelir.

Bu çocuğun, yaşadığı memlekette,  ona doğduğu günden beri bakan, defalarca muayene eden bir aile hekimi vardı, üstelik birkaç kez de başka hekimler tarafından muayene edilmişti. Ancak her biri sıradan bir muayene yaparken, sıra dışı bir bulguya zihnen o kadar hazırlıksızdı ki, neden kalp seslerini sağ taraftan daha net alıyorum diye düşünememiştiler.

Sen  önce normal (fizyolojik) olanı  öğren,  normal olmayan (patolojik) zaten gözüne batar.

 

Tıp Fakültelerinde öğrenmeniz için size bir çok patoloji gösteriliyor, ama önce  fizyolojik olanı içinize tam olarak sindirmeniz gerekir, patolojik olanı ayırt etmek kolay olur.

Dün Dr Mustafa Konur ,  size acilde bir hasta danışıyorduk, yandaki yatakta yatan hastaya bakıp ‘’bu çocuktan kan gazı ve kan şekeri baktırın’’ dediniz ve çocuk ‘’diabetik ketoasidoz’’ çıktı, bunu asla unutamıyorum yazmış.  Bir çocuğun ‘’normal nefes alışını’’ bilince, asidotik nefesi 10 metre uzaktan bile görürsün.  Yani öyle olağanüstü bir yetenek gerekmiyor.

Ancak asıl mesele normal olanı içselleştirmekte,  normal  içinize sindirene kadar, bıkmadan usanmadan gözlem yapmak gerekir, çünkü yaşayan bir organizmada normalin oldukça geniş bir yelpazesi vardır. Bunu da akılda tutmak lazım.

 

Mutlaka kayıt tutun. Söz uçar yazı kalır.

 

Hem de ayrıntılı kayıt tutun. Hastanın bir sonraki muayenesini yapacak doktor siz bile olsanız, o kadar çok hasta arasında hastanın bulgularını unutmanız son derece kolaydır. Üstelik büyük olasılıkla hastaya bir sonraki gelişinde başka bir hekim bakacaktır. Hasta sahibi bilgileri unutabilir, bu günkü durumuyla 3 ay önceki durumun ilişkili olduğunu akıl edemeyebilir, hatta bakalım bilecek mi diye sizi sınamak için bile bilgi saklıyor olabilir. Mutlaka ayrıntılı kayıt tutun.   Hatta acil durumlarda saati bile kaydedin. Sizin bu kayıtlarınızın aynı zamanda adli birer delil olduğunu da unutmayın.