Açık zihinli olmak her zaman işe yarar. Tanınızı gözden geçmekten korkmayın. Başkalarının fikirlerine karşı açık olun.

 

Hastanız tedaviye yanıt vermiyorsa, yeni bulgular ekleniyorsa ya da ne bileyim gidişatta içinize sinmeyen bir şeyler varsa tanınızı gözden geçirmekten çekinmeyin. İnsan olduğunuzu, hata yapabileceğinizi, gözünüzden kaçan bir şeyler olabileceğini unutmayın.

Tanı koymak düzgün bir hikaye, muayene, birkaç küçük tetkik ve tabii sağlam bir tıp bilgisi ile genellikle kolay bir iştir. Ama tabii  buradaki genellikle kelimesinin altını çizmek lazım. Bazen tanı koymak deveye hendek atlatmaktan zor olur.

Bir çok hastalığın belirtileri birbirine benzer, birbiri ile karışır, hastalığın hiç beklenmedik belirtileri ortaya çıkar, hastalık daha önce hiç görmediğiniz hatta okumadığınız bir hastalıktır, hastanızın aynı anda birkaç hastalığı birden vardır vs vs. Bazen hiçbir sebep yokken doktorun basireti bağlanır, gözünün önünde duran deveyi göremez olur. Tanı çocuğun anlında yazmaz yani, bazen iğne ile kuyu kazmanız gerekir. İkinci bir görüş almaktan çekinmemek lazım.

 

KTÜ’de ilk yıllarımdı. Sanırım yeni doçent olmuştum, ya da olmak üzere idim. Nedeni bilinmeyen ateş tanısı ile bir hasta yatıyordu. Nedeni bilinmeyen ateş doktorun da ateşini çıkaracak kadar zor bir vaka olabilir. Ben de üç gün boyunca bu hastanın başına gidip bol bol tetkik istedim. Bir yandan da ‘’bu hasta enfeksiyon kokuyor’’ diye kıvranıp duruyorum. Hasta Tirebolu’dan geliyordu, doğal olarak hiç düşünmediğim halde adet yerini bulsun diye ‘’kalın damla da’’ istedim. Çocuk sıtma çıktı, iyi mi? Bu bizim ilk yerli sıtma vakamız idi.

Daha sonra Tirebolu’ya gidip araştırma yaptık. Ailemiz Harşit çayının döküldüğü vadide yaşıyorlardı. Harşit çayı ilginç bir şekilde geniş bir delta ile denize dökülüyor ve  8-10 senede bir yatak değiştiriyor, yıllarca bu deltanın doğu kıyısı boyunca aktıktan sonra, bilinmeyen bir nedenle batı kıyısı boyunca akmaya başlıyordu. Böylece orta kısımda oldukça geniş bir sulak alan mevcuttu. Bu alanda üzeri sivrisineklerle dolu bir gölet bulduk. Bir de fındık toplamak için sıtmanın endemik olduğu bölgelerden gelen mevsimlik işçileri düşününce ilk ‘’yerli sıtma’’ vakamız epidemiyolojik olarak da yerli yerine oturdu tabii.

Bu aynı zamanda benim gördüğüm ilk sıtma vakası idi. Tanı için hem çok şaşırmış hem de tedavi olacak bir durum olduğu için sevinmiştim. Hastanede ‘’yerli sıtmamız’’ oldu diye dolaşıp duruyor, anlata anlata bitiremiyordum.

O sıralar Dr Rasim Kamacı yeni başlamış bir  asistandı. Rasim meğer, daha önce çalıştığı yerde bir çok sıtma vakası görmüş ve görür görmez de çocuğun sıtma olduğunu anlamış, benim  günlerce nasıl olup da bunu anlamadığıma şaşırıp kalmış. Peki bana neden söylemedin de 3 gün boyunca beni kıvrandırdın diye sorunca da, hocasınız elbet bir bildiğiniz vardır, ayrıca sözünüzün üzerine söz söylersem belki kızarsınız diye sustum demişti.

 

Azimle okumaya devam edin.

 

Unutmayın her gün savaşa gidiyorsunuz. İnsan canı ile uğraşıyorsunuz. Bilginiz elinizdeki dolu bir silah gibidir. Genellikle hocalarınız size yenilikleri takip edin diye öğüt verirler. Bu söz çok doğru, elbette yenilikleri takip etmek lazım, çünkü tıp bilgileri çok hızlı ilerliyor.

Ancak ben size daha farklı bir öğüt vereceğim. Yenilikleri okuyun tabii, ama bıkmadan usanmadan klasik bilgilerinizi tazeleyin. Fizyopatoloji, biyokimya, anatomi gibi temel bilgilerinizi tazeleyin. Semptomdan teşhise okuyun, branşınızın ‘’baba ‘’ kitaplarının yeni baskılarını alın tekrar tekrar onları okuyun.

Temeli sağlam tutmadan yenilikler eğreti kalır. Uçuk ve gerçeklerden kopuk bir görüş sahibi olursunuz. Yani teoriği kuvvetli, ama hasta karşısında bir türlü doğru yaklaşımı yapamayan, önce en nadir hastalığı düşünen, kafası karışık  biri olur çıkarsınız.

Aslında sadece klinik branşlarda değil, ister cerrahi, ister temel tıp seçin ya da isterseniz mühendis,  terzi, ya da ne iş yaparsanız yapın önce temeli sağlam tutmakta fayda var diye düşünüyorum.