Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), kurulmadan önce doçentlik sınavları üniversiteler tarafından yapılırdı. Bu sınavdan önce adaylar bir tez yapar, sınavda tez savunması yapar, sözlü sınava girer ve hatta bütün fakülteye açık, öğrencilerin ve öğretim üyelerinin girdiği, bir  amfi dersi bile anlatırlardı.

Bizim zamanımızda ise üniversitede doçent olabilmek için, YÖK’ün açtığı doçentlik sınavına girmek gerekiyordu.

Bu sınava girmek için her şeyden evvel, şartları sağladığını belirten, üniversite mezuniyet belgeni, İngilizce sınavından geçtiğine dair belgeni  o güne kadar verdiğin tezleri, anlattığın dersleri, katıldığın kongreleri falan içeren bir öz geçmiş  ve konunla ilgili yayınlarını içeren bir dosya hazırlanır ve  YÖK’e baş vurulurdu.  Jüri ve sınav tarihi YÖK tarafından belirlenir ve adaya bildirilirdi. Benim sınava girdiğim yıllarda biri eylül diğeri mayıs ayında olmak üzere 2 kez sınav yapılırdı.

Adaylar ; 8 dosya hazırlardı ve  5 asil, 3 yedek üyeye dosyalarını sınav tarihinden 2 ay önce gönderirdi.  

Dosyan jüri üyelerine en az 2 ay önceden gitmiş olduğu için her biri dosyanı incelemiş oluyordu. Sınav günü jüri üyeleri önce dosyan hakkında konuşup bir karara varıyorlardı. Eğer dosyanın yeterli olduğuna karar verirlerse adayı sözlü sınava alıyorlardı. Aynı gün sınava, cerrahi branşlardan giren arkadaşlara bir ameliyat yaptırılır,  Dahili branşlardan sınava girenlere ise gerçek bir hasta verilip onun tartışmasını yaptırıp, daha sonra sözlü sınava devam edilirdi.

Şimdi işler biraz daha farklı, dosya için önceden rapor hazırlanıyor ve aday sözlü sınava dosyadan başarılı ise çağrılıyor. Ameliyat işi ise tamamen kalktı.

Sonuç olarak ben doçent olduğum zaman, Türkiye Cumhuriyeti’nde doçent olup, üniversitelerde öğretim üyesi olarak çalışabileceğine karar veren tek makam YÖK idi.

Sen bu sınavı kazandıktan sonra üniversitende eğer varsa senin için bir kadro açılır ve gazeteye ilan verilirdi. Sen de bu kadroya başvururdun, birkaç ay  içerisinde kadrolu doçent olurdun. Eğer üniversitede kadro yoksa sen gene de resmen doçent olurdun, ama özlük hakları olarak yardımcı doçentlik kadrosundaki haklara sahip olurdun. Bu da maaşında biraz fark yaratırdı, hepsi bu. Genel olarak en eski üniversitelerde yeni doçentlerin bir ya da 2 yıl kadro beklemeleri gerekirdi. Bizimki gibi üniversitelerde ise sınav ayının ertesi ay hemen herkes için kadro ilan edilirdi.

Ben doçent olduğum yıl (ki doçent oluşum da maceralıdır, bunu da belki başka bir yazının konusu yapabilirim) ekim ayında, o yıl doçent olan bir çok arkadaşımla birlikte benim için de kadro ilanı çıktı.

O yıl doçent olan bir iki arkadaşım için sebepsiz  bir şekilde kadro ilan edilmemişti. Sanırım, bu kişiler, o andaki yönetime oy vermediği düşünülen arkadaşlardı.

Bir yıl önce bir  rektörlük seçimi yapılmıştı,  bu seçimde en hafif tabirle kirli bir kampanya yürütülmüştü.  Bu seçim kampanyası sırasında, mevcut  yönetimin kendilerine karşı olduğunu düşündükleri kişilerin sicillerini akıl ermez karalamalar ile bozdukları ortaya çıkmıştı. Bu da ayrı bir yazının konusu olacak, ama sicili karalanan kişilerden birisi de bendim.

İşte bu nedenle benim için kadro ilanı çıkmasına şaşırmıştım. Ama sanırım yanlışlıkla benim kadrom ilan edilmişti, çünkü ben hariç kadrosu ilan edilen herkesin başvurusu onaylandı ve birkaç ay içerisinde kadroya geçirildiler.  Bana gelince aradan aylar geçtiği halde bir türlü kadromu alamadım.

Aradan bir yıl geçip de bir sonraki yıl yeni doçent olan arkadaşlara kadrolar açılınca artık üniversiteyi mahkemeye vermek istedim. Fakat mahkeme açılamıyormuş, bunun için önce bir dilekçe yazıp bana neden bu kadroyu vermiyorsunuz diye sormam lazımmış. İki ay içerisinde cevap alamazsam o zaman mahkeme açma hakkım doğuyormuş.

Ben de aynen böyle yaptım.

Biraz da kadro ilanından sonra yapılması gereken işlemlerden bahsedeyim. Üniversite, gazeteye ilan verilince, aynen doçentlik sınavına başvurur gibi yeniden dosya hazırlıyorsun, bu sefer YÖK’ün doçentlik sınavını geçtiğine dair belgeyi ekliyor ve rektörlüğe baş vuru yapıyorsun. Bundan sonra da kendi üniversiten yeni bir jüri ayarlıyor ( bu kez 3 kişilik) dosyan yeniden inceleniyor, tekrar raporlar yazılıyor ve kadroya ataman yapılıyor.

Çok açık konuşayım. Ben kendim jüri olduğum durumlarda sınava girecek olan adayların dosyalarını satır satır okuyarak, gerçekten bu kişi üniversite öğrencisi yetiştirecek kapasitede mi diye ölçüp biçerek, rasyonel karar verdim. Ancak kadro ataması için önüme gelen dosyalar için daha genel bir inceleme yaptım. Çünkü  bu aday Türkiye Cumhuriyetinin her yerinde doçentlik yapabilecek kapasitede oldukları yetkili organ olan YÖK tarafından tescillenmiş bir bilim insanıdır. Madem ki bu aday zaten doçenttir, üstelik kadrosu da vardır, o halde bana da sadece bunu tasdik etmek düşer. Bu durumda dosyayı ret etmek, sadece o adayın özlük haklarını ihlal etmek olur. Bu da bana yakışmaz.

Benim durumumda ise işler bambaşka yürüdü. Daha sonraları bütün raporlar bizzat dekan tarafından bana okutturulduğu için biliyorum.

Yönetim bana yanlışlıkla kadro ilanı verdi ya hemen pişman oldu. Bu kısma ben pek akıl erdiremedim, sadece kulaktan dolma bilgilerle bir fikir yürütebiliyorum. Galiba bana doçentlik kadrosu ilan edilirken, pediatriye bir de ana bilim dalımızın hiç haberinin olmadığı bir yardımcı doçentlik kadrosu ilan edilmiş. Bunu fark eden o zamanki ana bilim dalı başkanımız, rektörü etkileyerek bu kadronun ilan edilmemesini sağlamış. Yani gazeteye ilan çıkana kadar fakültemizin dekanı pediatriye hem bir doçent hem de bir yardımcı doçent kadrosu açılıyor sanıyormuş. Bu yardımcı doçent kadrosuna gelecek olan kişi de dekanın istediği bir kişi imiş. Bu arkadaşın kim olduğunu hiçbir zaman öğrenemedim. Gerçekten böyle katakulliler oldu mu onu da bilmiyorum. Ama bu tür olaylar bizim fakülte ve üniversite için olağan sayılır, o nedenle doğruluk payı olduğunu düşünüyorum.

Bütün bu olaylar inanılır gibi değil, değil mi?

Sonuç olarak, dekanlığımız beni bertaraf etmek için,  dosyamı ret edecek bir jüri oluşturup,  kadroyu bana vermemeyi planlamışlar. Bu düşünce ile biri Hacettepe’den huysuzluğu ile nam salmış bir hoca, diğeri Kayseri’den bizim yönetime ters düşmeyeceklerini düşündükleri bir hoca, sonuncu da kendi ana bilim dalımızda, dekanın akrabası olan bir hoca ile jüriyi oluşturmuşlar. Jüriye bu dosyayı ret edin diye baskı yapmışlar.

Sonuç olarak benim dosyam gayet yeterli bir dosya idi. Hacettepe’deki hocam, benim hakkımda son derece olumlu bir rapor yazmış, hatta yazdıklarından açıkça bu kız sizin fakültenize fazla gelir, hazır böyle birini buldunuz, biraz aklınız varsa elinizden kaçırmayın dediği anlaşılıyor.

Her şey bittikten sonra, hocamla başka bir sebeple karşılaştığımda yazdıklarından ötürü teşekkür etmiştim. Karşılık olarak ben seni de bu kişileri de tanıyorum, hiç seni onlara yem eder miyim diyerek, o zamanki dekanımız ve özellikle de bizim ana bilim dalı öğretim üyesi olan diğer jüri üyesiyle ilgili öyle hikayeler anlattı ki ağzım açık kaldı. Bana bu anlatılanların doğru olduğunu başka kişiler de benzer şekillerde anlatmış olduğu için bilgilerin doğruluğuna inanıyorum ama kendim şahit olmadığım için buraya yazmayı uygun bulmuyorum. Bilimsel olarak beni değerlendirebilecek kapasitesi olduğuna da inanmıyorum.

Kayseri’deki hocaya gelince o bir taraftan arkadaş baskısı, öbür taraftan elinde YÖK’ten onaylanmış güzel bir dosya var. Nasıl bir rapor vereceğini bilememiş, ne evet ne de hayır yazmış. Daha sonra kendi arkadaşları arasında, lakabı ‘HAVET’ olarak kalmıştı. Sonradan bu hocadan ne dediğinin anlaşıldığı bir rapor yaz diye  tekrar rapor istemişler. Garip olan şu ki bu hoca bizim pediatrik endokrin camiasından olduğu için tam da bu cevabı yazması gereken günlerde bir kongrede karşılaştık. Sanırım Londra’daydık, çünkü bir metroda bir yerden bir yere giderken adama ‘sizin yerinizde olmak istemezdim, ne de olsa bundan sonra da hep benim yüzüme bakmak zorunda kalacaksınız’ demiştim. O konuşma sırasında metrodan dışarı atlayabilse kaçıp giderdi, ama kaçamadı, yüzü kızardı, sonra da dönüp raporunu olumlu gönderdi.

Son jüri üyesi de kendi çalışma arkadaşım idi. Onun raporu ise olumsuzdu. Ben bu öğretim üyesinin, doçentlik dosyasını da bildiğim için, benim dosyama olumsuz rapor vermesine sadece gülebilirim. Ama bir nokta var ki bunu ben affetsem Allah affetmez. Daha önceki bir yazımda terör bölgesinde bin bir  çeşit macera ile iyot taraması yaptığım bir çalışmadan söz etmiştim (bu çalışmayı yaparken başıma gelenleri merak eden Arıcak yazısını okusun). Bu tarama, ben mecburi hizmetten ayrıldıktan sonra yazıya dökülmüştü, çalışmada benim çok emeğim olduğu için, adımı yazmışlardı. Ben de onca macera ile yaptığım o çalışmaya önem vermiş ve dosyama eklemiştim. Bu çalışma için sırf orada olmadığım zamanda yazıldı diye, bu yazıda emeği yoktur, bilimsel hırsızlıktır diye yazmıştı. İşte bunu Allah’a  havale ediyorum.

Bütün bunları anlattıktan sonra, hani bir dilekçe yazmıştım ya. Üniversitenin bana 2 ay içerisinde cevap vermesi gerekiyordu. Son güne kadar cevap vermediler. Sanırım bizim ilan verdiğimiz boş bir kadromuz ve şu anda bu pozisyonun bütün şartlarını yerine getiren  kendi kadrolu yardımcı doçentimiz de var ama sırf keyfimiz öyle istediği için kadro vermekten vaz geçtik demek kolay bir şey değildi. Bu arada dosyama jüriden olumsuz rapor çıkartamadılar, benim de çok şükür bir açığım yok ki oradan tuttursunlar. Yani benim üniversiteyi mahkemeye vermemi göze alamayacaklar, ama beni mümkün olan en uzun süre kıvrandırmak istiyorlar, tabii bu arada mümkünse benden biraz ödün  kopartsalar tadından yenmez.

Artık 2 ayın dolmasına bir haftadan daha az süre var, yani bu hafta da cevap alamaz isem, pazartesi günü artık üniversiteyi mahkemeye verme hakkım doğuyordu. O hafta sonu Cuma günü de rektörlükte kadroların verilmesini de içeren kurul toplanacaktı. Sonuç olarak o kurulda benim kararımı da çıkartacaklar, bundan emindim.

O hafta ya Çarşamba günüydü galiba, dekan beni makamına çağırdı. Hayırdır inşallah deyip gittim.

Kapıdan içeri girdim, dekan beni oturtmamak için, kollarını göğüs hizasında  kavuşturmuş, masasının önüne yaslanmış, ayakta beni bekliyor. O gün niyeti beni ağlatmak ve ne yapayım geldi ağladı dayanamadım kadroyu verdirdim demekti. Ama bütün iftiralara başım dik durdum. O gün o odada konuşulanlar, o iftiralar tek kelime ile iğrençti. Bir gün muhtemelen, aklıma kelimesi kelimesine kazınmış o konuşmayı da yazarım. Şimdi yüreğim kaldırmıyor.

Ama zalimin karşısında boyun eğince o kendini daha güçlü sanıyor. Diklenince korkuyor bunu o gün net bir şekilde anladım.